De keuze voor het zelfstandig ondernemerschap hoort altijd de keuze van de zelfstandige te zijn, niet van de opdrachtgever. Wij vinden daarom dat de aard van het werk leidend moet zijn voor de vorm van de arbeidsrelatie.
Het mag niet zo zijn dat het verschil in kosten tussen de verschillende arbeidsrelaties bepalend is. Deze verschillen moeten worden verkleind. Dit zorgt ook voor minder druk op de juridische kwalificatie van de arbeidsrelatie. Handhaving van bestaande wet- en regelgeving is van cruciaal belang om schijnzelfstandigheid en oneerlijke concurrentie te voorkomen.
Maar hoe denken de verschillende politieke partijen over dit belangrijke onderwerp? Je leest er over in dit blog, zodat je dit mee kunt nemen in je stem op 17 maart aanstaande.
Keuze voor zelfstandig ondernemerschap; wat bedoelen we daarmee?
Uit onderzoek van het onderzoeksinstituut SEOR (SEOR, 2013) blijkt dat zzp’ers die volgens de norm kunnen worden beschouwd als schijnzelfstandige, daar in veel gevallen niet zelf voor kiezen. Dit doen zij vaak in opdracht van hun opdrachtgever. Dit heeft voor de opdrachtgever zelf alleen maar voordelen, maar voor de zzp’er voornamelijk nadelen. De lusten van deze constructie zijn immers voor de werkgever, terwijl de lasten ervan voor jouw rekening komen.
In 2016 werd hiervoor de wet DBA van kracht, met als doel het verder aanpakken en voorkomen van schijnzelfstandigheid. Het handhaven van de wet is tot twee keer uitgesteld en uiteindelijk is in februari 2018 besloten om de wet definitief te schrappen. Minister Koolmees van sociale zaken wil de wet DBA in 2021 vervangen door de opdrachtgeversverklaring, met de webmodule voor opdrachtgevers. Op die manier kan een opdrachtgever straks invullen wat voor type arbeidsrelatie er is met de zzp’er. De criteria moeten helder en duidelijk meetbaar zijn. Zo wil het kabinet duidelijkheid scheppen over wanneer je echt zzp’er bent of wanneer het een verkapt dienstverband is.
De verschillende standpunten van politieke partijen met twee of meer zetels:
VVD
De VVD vindt dat er een scherper onderscheid tussen echte zelfstandigen en schijnzelfstandigen moet komen. Er komt voor zzp’ers een eigen rechtspositie in het Burger Wetboek, naast werknemers. De minimale eisen voor zzp-schap zijn dat iemand zelf beslist over het aannemen of weigeren van opdrachten en zijn eigen tarieven kan vaststellen. Hierdoor is de beoordeling of iemand een echte zzp’er is objectiever, voorspelbaarder en minder afhankelijk van interpretatie.
Ook vindt de VVD dat schijnconstructies aangepakt moeten worden. Werkgevers die mensen onterecht inhuren als zzp’er om premies te ontwijken, krijgen een boete van de belastingdienst. Door het wettelijke onderscheid tussen zzp’ers en werknemers te verhelderen, kan de belastingdienst weer actief handhaven. Ook zijn deze werkgevers verplicht om schijn-zzp’ers weer in dienst te nemen.
ChristenUnie
De ChristenUnie vindt dat er een duidelijk onderscheid moet komen tussen zelfstandigen, werknemers met een contract en werknemers op uitzendbasis. Dit moet gebeuren door middel van heldere, begrijpelijke en handhaafbare scheidslijnen. Om misbruik en schijnzelfstandigheid tegen te gaan, kiezen zij voor het uitgangspunt ‘werknemer, tenzij’. Ook vinden zij dat fiscale voordelen geen reden mogen zijn om mensen in te huren als zzp’er in plaats van in dienst te nemen. Daarbij wil de ChristenUnie dat het mogelijk wordt om in cao’s afspraken te maken over minimumtarieven voor zzp’ers, om oneigenlijke concurrentie te voorkomen.
PvdA
De PvdA vindt dat er drie soorten contracten moeten komen: een vast contract, een uitzendcontract en een zzp-contract. Werken als zzp’er mag alleen nog voor werk dat ‘niet hoort bij de (gewone werkzaamheden van) en organisatie, en waarvoor bijzondere kennis nodig is’. Ook geeft de PvdA aan dat platforms werkgevers zijn tenzij zij het tegendeel kunnen bewijzen. Daarnaast wil de PvdA de mededingingswet aanpassen, zodat zelfstandigen collectief kunnen onderhandelen over hun tarieven. Daarbij worden er (sectorale) minimumtarieven afgesproken, die minimaal gelijk zijn aan de volledige kosten voor een werknemer.
SP
Het woord schijnzelfstandigheid noemt de SP niet, maar de partij schrijft: “We voorkomen dat mensen gedwongen als zelfstandige aan de slag moeten, zoals in de bouw, de zorg of de platformeconomie (Uber, Deliveroo, etc.)”. Of de partij een minimumtarief wil voor alle zzp’ers is onduidelijk.
CDA
Het CDA vindt dat de rechtspositie van zzp’ers duidelijk moet worden en dat constructies rond schijnzelfstandigheid moeten worden aangepakt. Over minimumtarieven wordt niets vermeld in het verkiezingsprogramma.
D66
Om schijnzelfstandigheid tegen te gaan wil D66 verschillen in de fiscaliteit en de sociale zekerheid tussen verschillende vormen van arbeidsrelaties verkleinen. Hierdoor wordt de aard van het werk bepalend voor de vorm van de arbeidsrelatie, in plaats van de kosten. Ook wil D66 de mogelijkheid voor collectieve onderhandelingen voor zelfstandig ondernemers vergroten, om tegenwicht te bieden aan de marktmacht van opdrachtgevers. Deze opvatting van D66 kan betekenen dat je ook collectief onderhandelt over (minimum) tarieven.
GroenLinks
GroenLinks wil schijnzelfstandigheid onmogelijk maken via belastingen en premies. Daarbij vindt GroenLinks ook dat zelfstandigen recht hebben op een fatsoenlijk minimumtarief.
PvdD
De PvdD wil dat er een einde komt aan de wildgroei van verschillende arbeidscontracten. Alleen het vaste en het tijdelijke contract voor het reguliere werk, het uitzendcontract om ziekte of grote drukte op te vangen en het zelfstandigencontract voor zzp’ers, blijven over als arbeidscontracten. Uitzendkrachten krijgen recht op dezelfde arbeidsvoorwaarden als andere werknemers. Schijnzelfstandigheid wordt tegengegaan en medewerkers worden niet gedwongen zzp’ers te worden. Over minimumtarieven wordt niks vermeld in het verkiezingsprogramma.
FvD
Schijnzelfstandigheid wordt niet expliciet benoemd, maar de FvD wil terug naar een overzichtelijke en effectieve regeling vergelijkbaar met de VAR. Over minimumtarieven wordt verder niets vermeld in het verkiezingsprogramma.
Naast de standpunten over schijnzelfstandigheid, zijn er nog meer punten in de verkiezingsprogramma’s opgenomen die belangrijk zijn voor jou als zzp’er. Om een weloverwogen keuze te maken, is het belangrijk dat jij je verdiept in de verschillende standpunten. Bekijk daarom vooral onze handige stemwijzer met een overzicht van politieke standpunten over belangrijke onderwerpen rondom zelfstandigheid en download de uitgebreide FNV Zelfstandigen verkiezingswijzer hier!
Inloggen Mijn FNV Zzp-hospitality
